İsveç’in kuzeyindeki küçücük bir kasaba ürettiği peyniri ile dünyaca ünlü… İşte tüm bu gizem ve elbette tadıyla da birleşince ortaya Västerbottensost peyniri fenomeni çıkıyor.
Västerbottensost peyniri marka faaliyetinin de nasıl yürütülmesi gerektiğinin de kanıtı tek başına… Öyle ki, üzerindeki gizemi korumak için bu peynir sadece çok özel süpermarketlerde satılıyor.
Burträsk, İsveç’in kuzeyinde küçük bir köy. Burada Västerbottensost adı verilen, sarı, sert, içi minik deliklerle dolu bir peynir yapılıyor. Bu peynir kraliyet düğünlerinde, Nobel yemeklerinde ikram ediliyor ve sadece lüks süpermarketlerde satılıyor.
Böylesine ün sahibi bir peynire talebin fazla olduğu kesin. Ama yakın bir köyde yapılan üretim denemeleri aynı sonucu, burada üretilen peynir aynı tadı vermedi. Yani bu peynir sadece Burträsk’ta üretilebiliyor, ama bunun nedenini kimse bilmiyor. DNA tekniklerinin kullanılması ve Västerbottensost peyniriyle ilgili 12 belgesel yapılmasına rağmen sonuç değişmedi.
Peynirin kendine has tadı kazanmasında depolandığı ortamın, konduğu raflardaki mikrofloranın etkisi olabileceği, hatta uzun yaz günlerinin ineklerin ruh halini etkiliyor olabileceği iddia edildi. En ilginç teori ise sevilen bu tadın oluşmasında, uzun zaman önce bölgeye düşen göktaşı nedeniyle oluşan gölün ve kalsiyum bakımından zengin toprakların etkisi olduğunu ifade ediyor.
Burträsk köyü, kuzey kutup dairesinden 300 km uzakta. Bölge halkı karanlık uzun kış günlerine alışkın.
Bir söylenceye göre bu peynir 1872’de yanlışlıkla bulunmuş. Rivayet o ki, sevgilisiyle eğlenirken peynir yapımı sürecini uzatan bir mandıra çalışanı kadın, süzülmüş süt kesiklerini birkaç kez ısıtmak zorunda kalıyor ve bu ürünü mayalanması için bekletiyor. Sonunda peynirin tadına bakıldığında çok beğeniliyor.
Peynirin tarifi bugün de gizli tutuluyor. Ama peynir yapımı yıllar boyunca fazla değişime uğramamış. 20-30 farklı çiftlikten toplanan sütler pastörize edilip kesilmeye bırakılıyor. Bugün bile kesilen sütün doğru kıvamda olup olmadığını anlamak için elle dokunup hissetme yöntemi kullanılıyor. Sıvı kısım süzüldükten sonra geriye kalanlar tülbent bezlere konarak elle bükülüp belli bir süre tuzlu suda bekletiliyor. Daha sonra kalıplara konarak 14 ay depoda tutuluyor. Her vardiyasında 25 kişinin çalıştığı bu küçük mandırada yılda 4000 ton Västerbottensost peyniri üretiliyor.
Bunca gizeme ve marka yönetimine karşın Västerbottensost peyniri ulaşılmaz değil.. Hatta tam tersi 450 gramlık paketlerinin Türk parası karşılığı yaklaşık 50 TL.
Kaynak: BBC Türkçe
